Gletsjers die plaatselijke gemeenschappen in Zuid-Amerika ondersteunen, smelten snel

Hoge bergomgevingen in Zuid-Amerika, die op veel locaties pieken van meer dan 6.500 meter of meer omvatten, zijn de thuisbasis van enkele van de meest spectaculaire gletsjers op onze planeet. Mijn onderzoek naar een bepaalde gletsjer laat zien hoe bedreigd deze omgevingen zijn.

In de afgelopen jaren hebben mijn collega's en ik het lot van één site in de hoge Andes van Peru bestudeerd. We werken op een locatie in het zuiden van Peru, waar vroeger de grootste tropische ijskap ter wereld stond, Quelccaya. Deze ijskap beslaat een gebied ter grootte van meer dan 9.000 voetbalvelden en dekt een heel hoogplateau in dik ijs.

Om beter te begrijpen hoe de klimaatverandering deze site beïnvloedt, installeerde mijn collega Doug Hardy van de Universiteit van Massachusetts en ikzelf een geautomatiseerd weerstation op de top op 19.000 voet (5.680 meter) in 2004.

Onze klimaatanalyse, samen met teledetectiegegevens, geanalyseerd door mijn voormalige Peruviaanse Ph.D. student Christian Yarleque, maakt duidelijk dat de ijskap de afgelopen decennia snel is gekrompen. En in een recente studie hebben we kunnen aantonen dat we deze ijskap binnenkort zullen verliezen, tenzij we onze wereldwijde uitstoot van broeikasgassen in de komende 30 jaar dramatisch verminderen.

Helaas is Quelccaya geen uniek geval, omdat de klimaatverandering de hoge bergmilieus in de Andes snel verandert van Venezuela in het noorden tot Chili in het zuiden. Zoals ons werk in Peru laat zien, zullen deze veranderingen lokaal grote effecten hebben, met mogelijk repercussies ver van de gletsjerplaatsen.

Veel eisen op gletsjerwater

Als klimaatwetenschapper die gespecialiseerd is in het begrijpen van de invloed van klimaatverandering op de gletsjers van de Andes, ben ik bijna drie decennia getuige geweest van dit proces, sinds ik begin jaren negentig voor het eerst in de Andes begon te werken. Gletsjers zijn in veel opzichten ideaal om de klimaatverandering te bestuderen, omdat ze mensen in staat stellen de veranderingen in onze omgeving te visualiseren. Veranderingen in gletsjeruitbreiding, die op veel plaatsen over de hele wereld te zien zijn, kunnen worden geïnterpreteerd als een directe reactie op veranderingen in het klimaat.

Maar deze gletsjers zijn niet alleen van wetenschappelijk belang voor mensen zoals ik, omdat ze de fundamentele basis vormen voor het levensonderhoud van mensen die in de buurt van deze bergen wonen. Gletsjers werken in wezen als gigantische waterreservoirs en laten voortdurend water door de smelt stromen. Mensen die stroomafwaarts wonen, gebruiken dit voor drinkwater en sanitaire voorzieningen, om hun velden te irrigeren en grote wetlands en weilanden te onderhouden waar hun lama's en alpaca's kunnen grazen.

Hetzelfde water wordt ook gebruikt door waterkrachtbedrijven om elektriciteit te produceren, voor mijnbouwdoeleinden en voor grootschalige irrigatieprojecten waarbij gewassen worden gekweekt voor export. Daarom zijn er veel concurrerende belangen die afhankelijk zijn van dit smeltwater van de gletsjer en de druk op deze waterbron wordt nog verergerd door een snelgroeiende vraag als gevolg van bevolkingsgroei en groeiende economieën. Op sommige locaties in de Andes zijn er al geruime tijd conflicten over de toewijzing van water en wie de toegang tot water regelt, reguleert en bepaalt, en benadrukt dat er voldoende waterbeheer nodig is.

Met de snelle terugtocht van de gletsjer waar we momenteel getuige van zijn, begint het ijs dat eens een stabiele basisstroom in rivieren garandeerde, te krimpen tot een grootte waar het deze milieudienst niet meer op veel locaties kan bieden. Dit is een probleem, vooral tijdens het droge seizoen, dat tot zes maanden kan duren in het Andesgebergte in het zuiden van Peru en Bolivia en wanneer regenval meestal volledig afwezig is. Gedurende deze tijd is gletsjerwater vaak de enige bron van water voor bevolkingsgroepen die dicht bij de gletsjers wonen.

Aanpassen aan smelten

Lokale inwoners zijn zich terdege bewust van de snelle veranderingen die plaatsvinden in hun omgeving, en zij nemen nota van het feit dat gletsjers kleiner worden. Ze zien dergelijke veranderingen echter niet altijd in de context van de wereldwijde klimaatverandering, maar kunnen ze in plaats daarvan interpreteren in een meer spiritueel en religieus kader.

Voor veel lokale inwoners zijn de bergen heilig en worden ze gezien als de thuisbasis van goden, en ze kunnen veranderingen in deze bergomgevingen beschouwen als een bedreiging voor hun lokale levensonderhoud. In sommige gevallen is de terugtocht van gletsjers ook de schuld van buitenlanders, die bergen beklimmen voor toeristische of wetenschappelijke doeleinden.

Voor degenen onder ons die in geïndustrialiseerde landen op het noordelijk halfrond wonen, lijkt de terugtocht van de gletsjer in de Andes een verafgelegen probleem, maar we zien natuurlijk vergelijkbare veranderingen in gletsjeroppervlak in de Alpen, de Rocky Mountains en alle andere bergketens over de wereld. Het smeltende ijs komt allemaal terecht in de oceaan, waar het bijdraagt ​​aan de zeespiegelstijging. Bovendien hebben mensen die hun levensonderhoud verliezen in een ver verwijderd deel van de planeet niet zonder wereldwijde repercussies, aangezien dit zal leiden tot een toegenomen stroom van migranten en milieuvluchtelingen.

Klimaatverandering is een langzaam bewegend proces, maar het heeft veel ingebouwd momentum, waardoor het onmogelijk is om te voorkomen dat veranderingen zich over korte tijdspannes voordoen. De wereld heeft zich al gecommitteerd aan bepaalde klimaatimpacten die zich in de toekomst zullen voordoen, ongeacht onze toekomstige broeikasgasemissies, omdat deze gassen tientallen jaren of eeuwen in de atmosfeer blijven. Aanpassing aan de impact van klimaatverandering is daarom fundamenteel belangrijk.

In de Andes kan een dergelijke aanpassing verschillende vormen aannemen, maar kan een aantal waterbesparende technieken omvatten. Dit kan het verbeteren van inefficiënte irrigatiestructuren zijn, die aanzienlijke waterverliezen met zich meebrengen, overschakelen naar meer veerkrachtige gewassen, en het introduceren van efficiëntere technieken voor het oogsten van water. Andere stappen kunnen zijn om alternatieve waterbronnen te zoeken, zoals grondwater, waterzuiveringsinstallaties te bouwen om de waterkwaliteit te verbeteren of in sommige gevallen dammen en reservoirs aan te leggen. Nationale en internationale inspanningen zijn aan de gang om enkele van deze strategieën na te streven.

Even belangrijk is echter dat ik ervoor zorg dat plaatselijke instellingen vanaf het begin betrokken zijn bij aanpassingsplanning in een participerende benadering. Door lokale waarden, percepties en tradities op te nemen, zal de lokale acceptatie en duurzaamheid van dergelijke projecten aanzienlijk worden verbeterd.

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op The Conversation door Mathias Vuille. Lees hier het originele artikel.