NASA Time-Lapse toont Aral Sea snel verdwenen in de afgelopen 50 jaar

Met satellietbeelden kunnen we een aantal werkelijk prachtige foto's van onze blauwe stip maken. Door uit te zoomen, zien we niet alleen de mooie, maar ook de harde gevolgen die menselijke keuzes hebben op onze planeet. Een van de vele voorbeelden van keuzes waarvoor we betalen, is het 50-jarige decimeren van het Aralmeer in Centraal-Azië.

In een video gepost door NASA Earth op donderdag, toont een time-lapse de dramatische verdwijning van de Aral Zee van een schitterende blauwe tot een droge beige. Gemaakt van satellietbeelden gemaakt tussen 1977 en 2018, verzamelde de video van het binnenmeer meer dan 101.000 views.

Het meer in Centraal-Azië, dat zich uitstrekt over zo'n 26.300 vierkante mijl (of 68.000 vierkante kilometer), was eens het op drie na grootste orgaan van de binnenwateren van de wereld. Voorheen onderdeel van de Sovjet-Unie, bloeiden de zee en de nabijgelegen dorpen, dankzij de overvloedige toevoer van zoetwatervissen - in 1957 leverden de vissers 48.000 ton vis uit de diepten van het meer.

De zoute zee

Dit leven gebouwd rond de zee veranderde toen de Sovjet-Unie de twee belangrijkste rivieren die het meer bevoorraadden, Syr Darya en Amu Darya, omgeleid om hun wateren te wijden aan katoendouche in de jaren '60.

Het water van het meer, eenmaal met slechts 10 gram zout per liter, steeg tot meer dan 100 gram per liter. Inheemse vissen zoals brasem, meerval en snoekbaars konden deze extreem zoute concentraties niet overleven, en dus werd de levensader van de lokale economie vernietigd. Zelfs buiten het meer, de hoge niveaus van zout degradeerden de bodem, en zoute stofstormen leidden tot een opleving van luchtwegaandoeningen. Een studie uit 2003 rapporteert ook de dramatische daling van de levensverwachting van 64 tot 51 jaar in de regio met de nederzettingen van Aral. Zout genoeg om door de toppen van het gras te dringen, vertelde een kameeleigenaar de BBC dat ongeveer 15 van zijn kamelen ziek werden en stierven na het eten van de zoute bladen. Zonder de zee werden de winters kouder en de zomers warmer. Het meer is nu een tiende van zijn oorspronkelijke grootte en heeft zich opgesplitst in twee kleine delen, de Noord-Aralmeer in Kazachstan en de Zuid-Aralmeer in Oezbekistan.

"De mensen hebben de zee vernietigd en daarna heeft de natuur wraak genomen op het volk", vertelt Madi Zhasekenov, de directeur van het Regionaal Museum en het Vissersmuseum van Aralsk, National Geographic.

Leven met een tiende van het meer

Sommige herstelinspanningen waren succesvol. Nadat in 1999 een zanddam werd verwoest, stortte de Wereldbank $ 87 miljoen in de bouw van de Kokoral-dam in Kazachstan, die de Noord-Aralzee diende. Dankzij het reddingsproject raasden de waterstanden sneller terug dan de wetenschappers dachten, met een toename van 3,3 meter (10,8 voet) na zeven maanden. In 2016 omvatte de jaarlijkse vangst van 7.106 ton oude zoetwaterfavorieten, zoals de snoekbaars van $ 2 per kilo. Niet alleen zijn de vissen teruggekeerd, maar ook de vissersfamilies.

Maar de regionale renaissance is beperkt tot de Noord Aral Zee. In 2014 verdween de oostelijke kwab van de Aral Zee voor het eerst volledig in 600 jaar en de Zuid-Aral Zee in Oezbekistan blijft lijden. Katoen in Oezbekistan is nog steeds een belangrijke export, dus het hergebruiken van water uit de buurt van irrigatie is een impopulaire keuze.

Marzhan, inwoner van Aralsk sinds de jaren '50, vertelt het BBC dat dorpelingen van de Noord Aral Zee blijven hopen dat de omstandigheden zullen verbeteren. De kust ligt nog steeds op 20 kilometer rijden van de stad.

"Misschien zien de kleinkinderen van mijn kleinkinderen hier water", zegt ze.

Als de kleinkinderen van Marzhan geen water zien, zullen de satellieten hierboven de keuzes van de mensheid zien en getuigen van de soms catastrofale effecten die we op aarde hebben.