Clockwork Automata veroverde Europa voor de eerste robotoorlog

De Silver Swan zit op een stroom van gedraaide glazen staven en in een helderglazen doos. Hij strijkt uit en staart aandachtig in zijn verzonnen vijver voordat hij een kleine zilveren vis inslikt. Toen Mark Twain de zwaan zag op een tentoonstelling in Parijs in 1867 beschreef hij het als "een levende genade voor zijn beweging en een levende intelligentie in zijn ogen".

Maar de zwaan die Twain beschrijft leefde helemaal niet. Te zien vandaag in het Bowes Museum in Engeland, de Silver Swan is een automaat, een zelfbesturende machine die is ontworpen om automatisch vooraf bepaalde instructies te volgen. Was het in 2016 gebouwd in plaats van in 1773, dan hebben mensen het misschien met een ander woord beschreven: robot.

"Ik zou zeggen dat de associaties anders zijn, maar ze verwijzen naar hetzelfde, dat is een machine of een kunstmatige entiteit die dingen doet zoals een levend ding zou doen", zegt Stanford professor Jessica Riskin omgekeerde. "Robot is een nieuw woord voor een oud ding."

Voordat we Floka, de emotieve robot, of de Furby hadden, waarvan de schepper gelooft dat hij op een of andere manier levend is, werden mensen tegelijkertijd perplex en verblind door het poepen van eenden en mechanische zingende vogels. Deze automaten uit vroegere eeuwen, zegt Riskin - die het onderwerp in haar meest recente boek behandelt De rusteloze klok - zette mensen ertoe aan na te denken over de relatie tussen machines en het leven.

Op dezelfde manier laten de technologische vooruitgang van robots ons vandaag dezelfde vragen stellen. Is er veel verschil in de mindset tussen de menigten die dachten dat de mechanische eend van Jacques Vaucanson feitelijk kon weerspiegelen hoe het leven ontstond en de massa's mensen die tegenwoordig geloven dat 'geavanceerde autonome robots' de rechten van de levenden zouden moeten hebben?

Al in 3000 v.Chr. Waren Egyptische waterklokken uitgerust met menselijke beeldjes die elk uur klokken veroorzaakten, terwijl men denkt dat complexe mechanische apparaten in heel Hellenistisch Griekenland hebben bestaan ​​(hoewel het Anikythera-mechanisme ons enige bewijs is).

In de 18e eeuw waren makers van automaten gericht op het creëren, zoals Riskin het uitdrukt, de 'illusie van het leven' - met organische materialen zoals leer, papier-maché en houtingenieurs die als enige doel hadden machines te maken die zo levensecht waren zoals mogelijk. Voorbeelden hiervan zijn de "Lady-musicus" wiens ogen haar vingers volgen en die op tijd "ademen" met de muziek die ze op een klavecimbel speelt, en de automaten die tot 40 letters kunnen schrijven, beide gebouwd door de Zwitserse uitvinder Pierre Jaquet-Droz.

Automata maakte zijn Europese debuut in de jaren 1600, dankzij kerken die vurig de technologie van levensechte machines sponsoren. Al snel begonnen mechanische duivels en engelen op te duiken in Europese dorpen. Koppels pelgrims maakten de tocht naar de Boxley Abbey in Kent, waar een mechanische Christus op een crucifix werd opgehangen tussen Pasen en de Hemelvaart.

Europese automaten gingen door, maar werden steeds fantasierijker: als armaturen in uitgebreide fonteinen, boordevol mechanische mensen en gouden vogelkooien met "vliegende" mussen. Deze ogenschijnlijk frivole objecten vormen de basis voor de grote technologische ontwikkelingen die zullen volgen en zullen een precedent scheppen voor de relatie tussen technologie, entertainment en rijkdom.

"Dat zien we vandaag nog steeds, deze connectie tussen de wereld van entertainment en de wereld van industriële toepassingen, toegepaste technologie en toegepaste wetenschap", zegt Riskin. "Er waren filosofische en financiële motivaties voor zowel de mensen die de machines bouwden als voor de mensen die hen kwamen bezoeken."

Het woord "robot" is pas in 1921 een onderdeel van onze volkstaal geworden en heeft zijn debuut gemaakt in het stuk Rossum's universele robots van de Tsjechische toneelschrijver Karel Capek. Het was afgeleid van de Tsjech robotnik, wat ruwweg vertaald naar een dwangarbeider, een slaaf. Terwijl automaten beelden van mechanische wezens teweegbrachten, moesten robots een portret van de Android-versies van mensen bewerken die aan assemblagelijnen van de fabriek werkten, met de neiging om tegen hun menselijke meesters in te rebelleren.

"Het woord 'robot' werd geassocieerd met een soort kritiek op mechanisatie en automatisering van verschillende processen, 'zei Riskin over de aanvankelijke negatieve connotatie van het woord. "Het was een soort kritiek op de industrialiserende wereld."

In 1979 beschreef het Robot Institute of America een robot als een "herprogrammeerbare, multifunctionele manipulator ontworpen om materiaal, onderdelen, gereedschappen of gespecialiseerde apparaten te verplaatsen door middel van verschillende geprogrammeerde bewegingen voor het uitvoeren van een gevarieerde taak." Mike Brady van de universiteit van Oxford definieert robotica eenvoudiger als een 'veld dat zich bezighoudt met de intelligente verbinding van waarneming met actie'.

Hoewel de robots tegenwoordig duidelijk geavanceerder zijn en buitengewone dingen kunnen doen, blijven we omringd door automaten, benadrukt Riskin. "De wortel van automaten betekent gewoon 'zelfbewegend', een machine die zichzelf beweegt en zichzelf stuurt. We zijn omringd door drones en zelfrijdende auto's en machines die zich op verschillende manieren verplaatsen. Automata is helemaal over de plaats."