De evolutie van slangen van hagedissen verklaard door New Skull Study

Wetenschappers accepteren in het algemeen dat slangen zich miljoenen jaren geleden hebben ontwikkeld van hagedissen. Wat echter niet zo duidelijk is, is precies hoe deze reptielen zich een weg baanden in een pootloze, langwerpige vorm. Evolutionaire wetenschappers hebben geprobeerd dit te achterhalen door eerst te bepalen waar vroege slangen leefden - het idee is dat, zodra we hun ecologische oorsprong kennen, we een beter idee hebben van hoe ze noedels werden. Mariene, terrestrische en "fossiele" omgevingen zijn de beste kanshebbers.

Fossiele dieren, zoals dassen en molsalamanders, leiden een leven van graven. En volgens nieuw onderzoek dat uit de Universiteit van Helsinki kwam, waren de vroegste slangen ook fossiel, waardoor ze de overgang maakten naarmate ze evolueerden van terrestrische terrariumhagedissen. Dit is in tegenspraak met eerdere theorieën, zoals het idee dat slangen hun benen verloren terwijl onderwater- en kroop later jaren later naar het land.

In een krant die donderdag is gepubliceerd Natuurcommunicatie, leggen de onderzoekers uit dat ze tot hun conclusie kwamen na het vergelijken van de vorm en grootte van schedels die behoren tot 300 soorten hagedissen en slangen. Deze schedels, die zowel de embryonale als de volwassen stadia van de reptielen vertegenwoordigen, omvatten fysieke fossielen die zijn geleend van natuurhistorische musea en herpetologen, evenals virtuele specimens gecatalogiseerd in bibliotheken van digitale morfologie.

Het brede scala aan schedelbronnen is een van de redenen waarom de auteurs vinden dat hun studie een succes kon zijn: de evolutie van slangen is historisch moeilijk te bestuderen, omdat goed bewaarde slangfossielen over het algemeen ontbreken. Onder de weinige die bestaan, zijn de oudste tussen de 140 en 170 miljoen jaar oud. In 2015 vonden wetenschappers van de Universiteit van Portsmouth het eerste fossiel van een viervoeters slang, die destijds, volgens hen, aangaven dat slangen evolueerden uit ingravende hagedissen, niet uit zeehagedissen.

De resultaten van de nieuwe slangenschedelstudie dragen bij aan die theorie: de schedelstructuur, stellen de onderzoekers, voorspelt habitat, en hun fossiele monsters tonen aan dat de meest recente gemeenschappelijke voorouder van slangen een schedel had die was aangepast voor het graven. Hagedissen, schrijven de onderzoekers, "konden niet zijn overgegaan op slangen door een ander evolutionair pad dan door fossorialiteit."

Na het leven in een ondergrondse levensstijl, slangen later ging koloniseren andere habitats, zowel op het land en in de zee (en, beroemde, soms in de lucht). Wetenschappers geloven dat de transformatie van hagedis naar slang het resultaat was van ecologische natuurlijke selectie en geleidelijke morfogenese, het biologische proces dat ervoor zorgt dat een organisme zich ontwikkelt tot zijn vorm. In dit geval was de vorm pootloos en lang.

"Deze reeks resultaten toont het belang aan van de relatie tussen schedelvorm, functie en ontwikkeling in de belangrijkste ecologische stralingen van slangen naar verschillende habitats," schrijven de onderzoekers, "en biedt een nieuw kader om de oorsprong en evolutionaire geschiedenis van slangen te begrijpen.”