5 Verlaten wetenschappelijke theorieën die goed blijken te zijn

De geschiedenis is vol met wetenschappelijke hypotheses die achteraf gezien gestoord lijken. Er was de middeleeuwse theorie dat ziekten voortkwamen uit miasma's - zakken met kwade lucht - in plaats van bacteriën of virussen. Of die ongeveer vier humeuren (bloed, slijm en gele en zwarte gal) houden een lichaam in evenwicht, alsof onze voorouders waren gepompt met vloeibare Special K. Maar er is een kleinere subset van wetenschappelijke ideeën die ver voor hun tijd of juist voor de verkeerde redenen.

Deze doorbraken mislukten en braken opnieuw door.

1. Mendeliaanse genetica

De experimenten van Gregor Mendel met de kweek van erwten poded de weg voor modern begrip van erfenis. Zijn hypothese was briljant voor zijn tijd, en liet zien hoe de erwtgrootte en bloemkleur terug te voeren waren op ouderplanten (het feitelijke genetische erfrecht werkt niet zo heel net zo als Mendel had voorspeld, maar de experimenten werden minutieus uitgevoerd). Het werd ook op grote schaal genegeerd. Het duurde tot 1900 voordat de wetten van Mendel werden herhaald op een manier die voor botantisten logisch was. De ontbrekende puzzelstukjes? Tegen die tijd waren we erachter gekomen dat er chromosomen bestonden en een biologisch vehikel waren voor de genen van Mendel.

2. Het aantal dagen in een jaar

In de 1100 schreef de oude mediterrane filosoof Maimonides over een doorlopend wetenschappelijk onderzoek naar hoe lang een jaar was. Maar lang daarvoor hadden Chinese denkers vastgesteld dat de lengte van het jaar 365 en 1/4 dagen was (meer bepaald, het is 365 dagen, 5 uur, 48 minuten en 46 seconden). De Chinezen schreven de lengte van het jaar in op fragmenten van botten of schildpadden, orakelbotten genoemd, zo lang als 3500 jaar geleden. De westerse wetenschap speelde gewoon inhaalslag.

3. Donkere materie

De Zwitserse fysicus Fritz Zwicky stelde donkere materie voor in de vroege jaren 1930, en werd begroet met bootladingen van scepticisme. Bijna een eeuw later is donkere materie niet bewezen als een feit - maar de jacht op donkere materie is een respectabele astronomische zoektocht, met een berekende 10 keer meer massa in de melkweg dan kan worden verklaard door zichtbare materie.

4. Planetaire beweging

Nicolaus Copernicus krijgt veel eer voor het plaatsen van de zon in het midden van het zonnestelsel, in plaats van de aarde. Honderd jaar voordat hij echter kwam, had de Arabische geleerde Ibn al-Shatir zeer vergelijkbare wiskundige modellen. De Copernicaanse revolutie stuurde schokgolven door 16e intelligensia met zijn heliocentrisch model, terwijl al-Shatir's werk pas veel later kritisch geanalyseerd zou worden.

5. De verborgen hersenen

Het vinden van een nieuw lichaamsdeel is een groot probleem, vooral in de hersenen. Toen de hersenonderzoekers van de Universiteit van Washington in 2012 een visuele waarnemingsroute in de hersenen ontdekten, werden ze opgestookt. "We konden het niet in een atlas vinden", vertelde neurowetenschapper Jason Yeatman aan Livescience. "We dachten dat we een nieuw pad hadden ontdekt dat niemand anders eerder had opgemerkt." Het blijkt dat een andere neuroloog, Carl Wernicke, ze in elkaar had geslagen - in 1881. Maar als je verslagen wilt worden door een lang geleden overleden neurofysicus, Wernicke is geen slechte keuze: hij was een belangrijke speler in het Duitse hersenonderzoek in de 19e eeuw en legde de basis voor hoe we een psychische aandoening begrijpen.