Atheism Is Ancient: 'Battling the Gods' Explores Geschiedenis van niet-gelovigen

Hoewel we Billy Joel en Richard Branson hebben als hedendaagse sterspelers voor Teamatheïsme, was de oorspronkelijke pionier van goddeloosheid in de antieke wereld de Griekse dichter Diagoras van Melos, die 500 jaar leefde vóór de tijd dat christenen geloofden dat Jezus leefde.

Diagoras en zijn collega's - zoals Euhemerus, Theodorus en Democritus - vormen de centrale stelling van een boek dat dinsdag is vrijgegeven over het oude atheïsme: Vechten tegen de goden, Professor Tim Whitmarsh, professor aan de University of Cambridge, betoogt dat omdat steeds meer bewijsmateriaal duidelijk maakt dat niet alle mensen uit de oudheid in goden geloofden, de moderne mens het idee moet afschudden dat religieus geloof de standaardinstelling van de mensheid is.

Dit idee daagt het 'religieus universalisme' uit, een denkwijze die zegt dat mensen hardwired zijn om in goden te geloven. Sommige psychologen geloven dat religie een natuurlijke weerslag is van hoe de hersenen werken - we worden cognitief gedreven om iets te proberen te vinden dat orde in de chaos van het leven zal brengen. Hoewel het bestaan ​​van een 'Godvlek' in de hersenen grotendeels is weerlegd, ondersteunt een handvol neurowetenschappelijk onderzoek nog steeds het idee dat onze hersenen zijn ontworpen om in het bovennatuurlijke te geloven.

Hoewel dit waar kan zijn, beweert Whitmarsh dat het niet wil zeggen dat religieus zijn natuurlijk is, en het zijn van een atheïst is onnatuurlijk. Zijn onderzoek weerlegt ook een fundamenteel atheïstisch principe - verwerping van God is een moderne reactie op de oude, primitieve wereld van religie.

"We hebben de neiging atheïsme te zien als een idee dat pas recent is opgedoken in seculiere westerse samenlevingen", zegt Whitmarsh. Ondertussen praten "gelovigen over atheïsme alsof het een pathologie is van een bijzonder vreemde fase van de moderne westerse cultuur die voorbij gaat, maar als je iemand vraagt ​​om goed na te denken, dachten mensen duidelijk ook zo in de oudheid."

Whitmarsh beweert dat veel vroege samenlevingen eigenlijk meer verwelkomend waren voor atheïsten dan de meerderheid van de hedendaagse samenlevingen. Het kwam voornamelijk door de manier waarop de Griekse samenleving werd opgericht: tussen 650 en 323 vGT waren er ongeveer 1.200 afzonderlijke stadstaten die elk hun eigen gebruiken en manieren hadden om religie te behandelen. Er was geen religieuze opziener, met de meest verbindende heilige tekst die de heldendichten van Homerus waren. Dit zorgde voor een omgeving waarin sommigen niet-religieuze mensen zagen als onnauwkeurig, maar niet immoreel.

Ja, Socrates werd in Athene geëxecuteerd omdat hij "de goden van de stad niet herkende" - maar dat was minder om een ​​andere religie te hebben, en meer om de status quo van de macht geconcentreerd bij de elite op te schudden.

"Oude atheïsten worstelden met de fundamenten die mensen tegenwoordig nog steeds ter discussie stellen - zoals hoe om te gaan met het probleem van het kwaad, en hoe aspecten van religie die ongeloofwaardig lijken te verklaren," schrijft Whitmarsh.

De acceptatie van het oude atheïsme eindigde toen monotheïstische krachten zoals het Byzantijnse rijk het idee van één God oplegden, waarbij ideologie werd gebruikt als een middel tot onderwerping. Volledige controle past niet goed bij gedachten van ongeloof.

Deze veroveraars schreven grotendeels atheïsten uit de geschiedenis. Whitmarsh's uitgever noemt zijn boek het 'eerste boek over de oorsprong van de seculiere waarden in het hart van de moderne staat'.

Tegenwoordig leven we nog steeds in een overwegend religieuze samenleving - terwijl Amerikanen na verloop van tijd minder religieus zijn geworden, slechts ongeveer drie procent identificeert zich als atheïsten en drie procent beweert agnost te zijn. Opiniepeilingen zijn lastig omdat persoonlijke identificatie als atheïst doorgaans meer met overtuigingen handelt dan met traditionele definities, maar naar schatting 13 procent van de mensen wereldwijd gelooft niet in het bestaan ​​van een hogere macht.

Veel van deze atheïsten beseffen waarschijnlijk niet dat hun gevoelens geen product zijn van een industrieel tijdperk - maar eerder een geloof is "zo oud als de heuvels."

"Atheïsme vraagt ​​je om dingen te accepteren die niet intuïtief zijn in jouw wereld", schrijft Whitmarsh. "Het feit dat dit duizenden jaren geleden gebeurde, suggereert dat vormen van ongeloof in alle culturen kunnen bestaan ​​en waarschijnlijk altijd hebben bestaan."