Klimaatverandering heeft het eerste rijk van de wereld doen instorten

Gol-e-Zard Cave ligt in de schaduw van Mount Damavand, die op meer dan 5000 meter het landschap van Noord-Iran domineert. In deze grot groeien stalagmieten en stalactieten langzaam over millennia en bewaren ze aanwijzingen over klimaatgebeurtenissen in het verleden. Veranderingen in de stalagmietchemie van deze grot hebben nu de ineenstorting van het Akkadische rijk gekoppeld aan klimaatveranderingen meer dan 4.000 jaar geleden.

Akkadia was 's werelds eerste rijk. Het werd opgericht in Mesopotamië ongeveer 4.300 jaar geleden nadat zijn heerser, Sargon van Akkad, een reeks onafhankelijke stadstaten verenigde. Akkadische invloed overspande langs de rivieren de Tigris en de Eufraat van wat nu Zuid-Irak is, door naar Syrië en Turkije. De noord-zuid omvang van het rijk betekende dat het gebieden met verschillende klimaten omvatte, variërend van vruchtbare landen in het noorden die sterk afhankelijk waren van regenval (een van de "broodmanden" van Azië), tot de alluviale vlakten met irrigatie in het zuiden.

Zie ook: Contentious Cave Art Study Claims "Ancient Zodiac" bestond 40.000 jaar geleden

Het lijkt erop dat het rijk in toenemende mate afhankelijk werd van de productiviteit van de noordelijke landen en de granen gebruikte uit deze regio om het leger te voeden en de voedselvoorraden te herverdelen onder belangrijke supporters. Toen, ongeveer een eeuw na zijn oprichting, stortte het Akkadische rijk plotseling in, gevolgd door massale migratie en conflicten. De angst van het tijdperk is perfect vastgelegd in de oude vloek van Akkad-tekst, die een periode van onrust met water- en voedseltekorten beschrijft:

… de grote akkers leverden geen graan op, de overstroomde velden leverden geen vis op, de geïrrigeerde boomgaarden leverden geen stroop of wijn op, de dikke wolken regenden niet.

Droogte en stof

De reden voor deze ineenstorting wordt nog steeds besproken door historici, archeologen en wetenschappers. Een van de meest prominente opvattingen, verdedigd door Yale archeoloog Harvey Weiss (die voortbouwde op eerdere ideeën van Ellsworth Huntington), is dat het werd veroorzaakt door een abrupt begin van droogtecondities, die de productieve noordelijke regio's van het rijk ernstig beïnvloedden.

Weiss en zijn collega's ontdekten bewijs in het noorden van Syrië dat deze ooit welvarende regio plotseling werd verlaten ongeveer 4.200 jaar geleden, zoals blijkt uit een gebrek aan aardewerk en andere archeologische overblijfselen. In plaats daarvan werden de rijke bodems van vroegere periodes vervangen door grote hoeveelheden door de wind geblazen stof en zand, wat duidt op het begin van droogtecondities. Vervolgens leverden marine kernen uit de Golf van Oman en de Rode Zee die de inbreng van stof in de zee naar verre bronnen in Mesopotamië verbond, verder bewijs van een regionale droogte in die tijd.

Veel andere onderzoekers zagen de interpretatie van Weiss echter met scepsis. Sommigen beweerden bijvoorbeeld dat het archeologische en mariene bewijs niet nauwkeurig genoeg was om een ​​robuuste correlatie tussen droogte en maatschappelijke veranderingen in Mesopotamië te demonstreren.

Een nieuw gedetailleerd klimaatverslag

Stalagmietgegevens uit Iran werpen nieuw licht op de controverse. In een studie gepubliceerd in het tijdschrift PNAS, geleid door Oxford paleoklimatoloog Stacy Carolin, collega's en ik bieden een zeer goed gedateerd en hoge resolutie record van stofactiviteit tussen 5.200 en 3.700 jaar geleden. En grotstof uit Iran kan ons verrassend veel over klimaatgeschiedenis vertellen.

Gol-e-Zard Cave kan enkele honderden mijlen ten oosten van het voormalige Akkadische rijk liggen, maar het ligt direct beneden de wind. Als gevolg hiervan is ongeveer 90 procent van het stof in de regio afkomstig uit de woestijnen van Syrië en Irak.

Dat woestijnstof heeft een hogere magnesiumconcentratie dan de lokale kalksteen die de meeste stalagmieten van Gol-e-Zard vormt (de stalagmieten die omhoog groeien vanaf de vloer van de grot). Daarom kan de hoeveelheid magnesium in de Gol-e-Zard stalagmieten worden gebruikt als een indicator voor stoffigheid aan het oppervlak, met hogere magnesiumconcentraties die wijzen op stoffige perioden en op verlengingsdroogcondities.

De stalagmieten hebben het extra voordeel dat ze heel precies kunnen worden gedateerd met behulp van uranium-thorium chronologie. Door deze methoden te combineren, biedt ons nieuwe onderzoek een gedetailleerde geschiedenis van stoffigheid in het gebied en identificeert twee grote periodes van droogte die 4.510 en 4.260 jaar geleden begonnen en respectievelijk 110 en 290 jaar duurden. De laatste gebeurtenis vindt precies plaats ten tijde van de instorting van het Akkadische rijk en biedt een sterk argument dat klimaatverandering ten minste gedeeltelijk verantwoordelijk was.

De ineenstorting werd gevolgd door massale migratie van noord naar zuid, die weerstand ondervond van de lokale bevolking. Een 180 km lange muur - de "Repeller of the Amorites" - werd zelfs gebouwd tussen de Tigris en de Eufraat in een poging om de immigratie te beheersen, in tegenstelling tot sommige vandaag voorgestelde strategieën. De verhalen van een abrupte klimaatverandering in het Midden-Oosten, daarom, echo over millennia tot de dag van vandaag.

Related video: Klimaatverandering Lake Magadi Bijgedragen aan menselijke evolutie

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op The Conversation door Vasile Ersek. Lees hier het originele artikel.